Lý dịch trong Kinh Dịch Trung hoa Dịch_lý

Người Trung Hoa gán nguồn gốc của thuyết Âm Dương Bát quái cho Phục Hi, Phục Hi thấy long mã hiện lên ở sông Hoàng Hà, trên lưng có bức đồ hình, rồi thấy rùa thần hiện ở sông Lạc, trên lưng cũng có trang chữ. Phục Hi dựa vào đó vẽ lại thành Hà đồ Lạc thư, rồi ngửa đầu xem tượng trời, cúi xuống xem thế đất, mà vẽ nên Bát quái. Hơn 1 nghìn năm sau, Văn vương nhà Chu chồng quẻ và viết lời giải thích cho từng quẻ, tổng cộng 64 câu, gọi là Thoán Từ, nhưng ý nghĩa quá thâm sâu. Em của Văn vương là Chu Công giải thích 384 hào, gọi là Hào từ. Thoán từ và Hào từ là kinh điển, về sau còn có Thập dực và Thoán truyện nói rõ hơn nữa ý nghĩa. Thập dực có thuyết nói là của Khổng tử, nhưng có lẽ Khổng tử chỉ nghiên cứu san định chứ không viết gì thêm, Thập dực do đời sau viết ra.

Hà đồ Lạc thư cũng không ai biết, các thuyết cũng khác nhau, chẳng hạn cho Lạc thư là do vua Vũ trị thủy mới thấy. Hình vẽ các chấm đen trắng như ngày nay vẫn thường thấy là do Khổng An Quốc (cháu 12 đời của Khổng Tử) đưa ra vào khoảng năm 140-186. Từ đó mà hình thành lên thuyết Âm Dương bát quái là điều không hợp lý mà là sự ngược lại: từ thuyết Âm Dương, kết hợp với tư duy số học để vẽ nên hai bức của Khổng An Quốc thì hữu lý hơn.

Tóm lại dựa vào các truyền thuyết trên làm cơ sở cho Lý lẽ của Dịch học mà Chu Công, Chu Văn Vương đã viết lời cho các Đồ hình vô tự và kế đến Khổng Tử san định sắp xếp lại mà thành Bộ Kinh Dịch Trung Hoa ngày nay.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Dịch_lý http://www.ichingoracle.com/institute.php http://vietsciences.free.fr/timhieu/tramhoa/dichho... http://vietsciences.free.fr/vietnam/vanhoa/kinhdic... http://www.kheper.net/topics/I_Ching/IChing_and_dn... http://www.kheper.net/topics/Kabbalah/numerology-S... http://www.republicanchina.org/prehistory.htm http://www.acupuncturist.co.uk/033%20Binary%20Numb... http://www.yijing.co.uk/downloads/Taiwan.ppt http://dantri.com.vn/Sukien/phongsu/Ky-cuoi-Theo-d... http://www.nld.com.vn/tintuc/khoa-hoc/121131.asp